| |
| |
Gedichten van BENJAMÍN VALDIVIA
vertaald door Fa Claes
Benjamín Valdivia werd in 1960 in Aguascalientes, Mexico, geboren.
Hij is corresponderend lid van de Academia Mexicana de la Lengua en van de Academia Norteamericana
de la Lengua Española. Hij is doctor in de Filosofie en de Pedagogie. Hij is professor aan de
Universiteit van Guanajuato en is beroepsmatig verbonden geweest aan universiteiten in Canada, de Verenigde
Staten en Spanje.
Hij publiceerde poëzie, romans, verhalen, toneelstukken, essays en vertalingen (uit het Frans, Engels,
Portugees, Italiaans, Duits en Latijn) in verschillende Mexicaanse en buitenlandse media. Bekende
essaybundels zijn Indagación de lo poético (Tierra Adentro, 1993; 2ª ed. 2001),
Nuevas meditaciones cervantinas (UAQ, 1997), Breviario del unicornio
(Verdehalago, 1998), Argumentos para la retórica (Desierto, 1999) en
Historia de la literatura guanajuatense (Ediciones La Rana, 2001).
Hij is lid geweest van het Sistema Nacional de Investigadores en bursaal van het Fondo Nacional para
la Cultura y las Artes (México).
Hij publiceerde twee romans: El pelícano verde (Ediciones Castillo, 1989;
Primer Premio Internacional "Nuevo León") en Veleidades de Numa Fernández al
caer la tarde (Ediciones La Rana, 1999; Primer Premio Nacional "Jorge Ibargüengoitia").
Zijn poëtische productie is zeer uitgebreid en werd vaak bekroond. In het jaar 2000 verschenen
van hem de bundels Los ojos del espejo; Itinerario de espuma;
Llegar desde la Tierra, en Cantos Prohibidos. Verder verschenen
Manual para las tierras fugaces, 2001;
Inscripciones en la piedra, 2004 en Paisajes transparentes, 2005.
Hij is een graag geziene gast op allerlei literaire en culturele manifestaties.
Werk van hem werd reeds vertaald in het Engels, Frans, Portugees.
|
|
|
|
AMANTES
Por un rumbo desconocido los amantes
construyen la vereda.
Siguen a pie la luz que los designia
y ya saben qué hacer.
Se habla de ellos en los altoparlantes
silenciosos del cielo.
Todos aquí y allá
se asoman a mirarlos en la piedra.
Los ángeles se miran sin evitar el nerviosismo,
los seres trascendentes los quisieran alertar.
Mas los amantes siguen
disfrutándose el alma en lo que el mar termina.
El vulgo por la calle se detiene
por poderlos mirar.
De: Paseante solitario, 1997
MNEMOSINE
Oh, Mnemosine,
si vuelves la cabeza hacia el tejado
tendremos otra vez aquellos rayos
de sol entreverados en el pelo
de los árboles.
Si tus ojos admiran de nuevo hacia el arroyo seco
minúsculas vertientes
renacerán al evocarse.
Si vuelves a mirar en este pecho,
algún amor dormido
te mostrará las estructuras de oníricos espejos
y las aves de aquellas madrugadas
devolverán al mundo el nombre
que perdimos.
De: Paseante solitario, 1997
AGUA DE HOY
Según leímos en el duro testamento
del espejo,
sobra espacio cada día en lo de ayer
y falta de mañana.
Trazos nuevos nos surcan la tristeza
y la fugada hora
en la que el amor un hálito de fuego
sopló sobre nosotros
corre a la sombra de lo ido.
Pocas hojas le quedan ya
a la esperanza.
Y un recuerdo de antiguos opimos frutos
revuela en la ceniza si miro para atrás.
Quiero beberlo y el día,
como el agua en un cuenco roto,
resbala de la mano.
De: Temporadas perdidas, 1998
BORROSA, INDEFINIDA
Borrosa, indefinida, dúctil
igual que entre las hierbas
de la alucinación
pasa borroso todo ser,
indefinida la mañana,
dúctil toda materia detenida.
Y en la brumosidad serena de la imagen
reconstruyo lo claro,
acoto lo específico:
la caverna sutil, el orden perfumado,
el mudo laberinto de la oreja,
su sensible arracada de filtros minerales.
Recompongo de mí lo que tú seas
en la neblina de lo visto
en el tiempo en que fuiste
de borrosa y tan dúctil definida.
De: Cantos prohibidos, 2000
DE RAUDA TEMPORADA
Además de tus ojos tú me entregas
esos cantos prohibidos
(que por el otro lado del mundo
también te pertenecen).
Es que te miro y te remiro.
Y te escampo tan fiel:
lluvia de rauda temporada.
Tormentas de lo íntimo
para tener aquí.
Por tu sometimiento y gozo
de nuevo el universo: otra vez
agua del canto
por tu sueño mejor.
De: Cantos prohibidos, 2000
CASA VIEJA
Agua de dios o del diablo, la materia
que forma nuestro cuerpo se cuartea
como la casa vieja
del recuerdo.
La hoz de cada instante
trasiega nuestro esfuerzo.
Los pájaros emigran y regresan
--al igual que nosotros--
persiguiendo el calor.
De: Manual para las tierras fugaces, 2001
NO TENDRÁS CALMA
No tendrás calma mientras vivas.
Las grandes hojas de un helecho infinito se desbordan
sobre tu cama de guijarros ardientes.
No existe escapatoria cuando buscas
en la ceniza tu rostro, tus señales, la huella más tenue
de tu nombre. Las horas se revuelcan
en la orilla como perros
furiosos en su propia espuma.
La soledad es siempre la mejor estrella.
Los árticos desvelos de una luna ulterior
se tienden a la sombra de la noche,
se ocultan
para espiar tus movimientos agónicos.
Es la noche la ira del sol al otro
lado
del planeta: redonda soberbia que jamás te alcanza.
Detenido en la esquina del mal, miras las bestias
fumar pausadamente una brasa de copal
mientras
viene a tropezones la hora señalada.
De: Inscripciones en la piedra, 2004
ABSORCIÓN
Jamás estuve aquí.
Pero este día reconozco
las puertas del cielo.
Algo que nadie ve.
La música nacida en
el trasfondo del agua.
Subo a saltos la senda
de la absorción:
las nubes son alas de jaspe
de un pájaro infinito.
De: Paisajes transparentes, 2005
¿SABÍAS?
¿Sabías tú, María Eugenia,
que es más sabio el canto de los pájaros más viejos?
¿Conocías ya la ola próxima:
que es la misma ola de ayer y la de muchas edades?
¿Sabías que este fulgor
no es el reflejo de una luz lejana
sino fuente brillante?
Hay cosas que no responderías.
Yo lo sé.
Y ahora, como entonces,
también sé que existen cosas de este mundo
que no habré de preguntarte.
De: Paisajes transparentes, 2005
EL SOL NO PIDE ALABANZAS
El sol no pide alabanzas por
alumbrar este deseo demasiado.
Ni la lluvia nos exige celebraciones
cuando humedece tu alegría y tu cabello
sobre otras partes del mundo.
Pero yo alabo al sol,
yo celebro la lluvia,
el canto del aire arracimado de armonías
que sólo saben ser cuando se escucha
reír tu edad satisfactoria
mientras te besa mi percepción oscura.
Las cosas son de tierra o fuego
una reverencial corona de sueño natural.
Sobre ellas, junto a ellas, conduces
el rango superior del carruaje de tu cuerpo.
Alabo y celebro el festival de las cosas,
su alegría tan casi semejante a mi alegría
bajo el sol o la lluvia.
Las migajas del tiempo se dan para los otros:
que repartan mendrugos con tristeza,
codicia, senectud interior o pesimismos.
Nosotros recorremos la ruta de lo nuevo,
la parsimonia de un secreto
que se asoma a la luz.
DESTINO DE FEBRERO
Ningún destino existe fuera de nosotros:
lo que tú traes al mundo
es el camino en que me muevo;
y las alas que el sol bate en el aire
son de tanto que alumbras
en este día de febrero.
El agua y la tierra y el total
de los totales elementos
donde habito y me consagro
son tu vida presente
y toda la memoria que te cubre
y el tiempo prometido.
Afuera no hay destino.
Cuando mucho está el mundo
y el frío y los trabajos.
Contigo es agradable continuar
rumbo del cielo
y en ti reconocer lo inesperado,
lo que depara el devenir.
¿A DÓNDE VUELA UN PÁJARO SIN OJOS?
¿A dónde vuela un pájaro sin ojos? Alturas no lo verán que vieron otros llegando.
Los abismos son suyos, hasta en el aire.
Por ojos abismos, pájaro que no llegó a ser lo que los pájaros son. Casi como estos perros, estos que somos también con otros abismos reconocidos como
ojos, como palabras.
En el vuelo se acerca a las fogatas de un ensueño que no le corresponde: toca el calor en la constante finitud de sus movilidades. Pero no tiene rumbo su
registro en los libros de la transparencia.
Toca un punto y se va, sin saber de qué punto se retira.
Una mañana lo veremos congelado en el cristal. Para reconocer que ha llegado nuestra hora también.
De: Inscripciones en la piedra, 2004
|
GELIEFDEN
Langs ongekende koers leggen de geliefden
hun weggetje aan.
Te voet volgen ze het licht dat hen vooruit bestemt
en reeds weten ze wat te doen.
Over hen wordt gesproken in de stille
luidsprekers van de hemel.
Allen hier en ginder
komen te voorschijn om ze in de steen te bekijken.
De engelen kijken elkaar uiterst zenuwachtig aan,
de transcendente wezens zouden hen willen waarschuwen.
Maar de geliefden gaan voort met van elkanders ziel
te genieten in datgene wat de zee ten einde voert.
Op straat blijven de mensen staan
om ze te kunnen bekijken.
MNEMOSYNE
o, Mnemosyne,
als je je hoofd naar het dak draait
krijgen we nog eens die laag om laag gelegde
zonnestralen in de vacht
van de bomen.
Als je ogen opnieuw het droge stroompje bewonderen
zullen heel kleine hellingen
weer tot leven komen bij het elkaar oproepen.
Als je weer in mijn hart komt kijken
zal een of andere slapende liefde
je de structuren van oneirische spiegels tonen
en de vogels van gindse vroege dageraden
zullen de wereld de naam die wij verloren
teruggeven.
WATER VAN VANDAAG
Naar we lezen in het harde testament
van de spiegel
is er elke dag ruimte te over in de dingen van gisteren
en ontbreekt ze in die van morgen.
Nieuwe lijnen doorsnijden onze droefheid
en het voortvluchtige uur
waarin de liefde een vleug vuur
over ons blies
loopt in de schaduw van wat voorbij is.
Weinig bladeren blijven over
aan de hoop.
En de herinnering aan vroegere rijkelijke vruchten
fladdert in haar as als ik achterom kijk.
Ik wil die drinken, en de dag
gelijk het water in een gebroken kommetje
glipt uit mijn hand.
WAZIG, ONBEPAALD
Wazig, onbepaald, volgzaam
zoals tussen de kruiden
van de hallucinatie
ieder wezen wazig langskomt,
onbepaald de morgen,
volgzaam alle stilstaande materie.
En in de serene mistigheid van het beeld
bouw ik het heldere terug op,
begrens ik het specifieke:
de subtiele spelonk, de geparfumeerde orde,
het sprakeloze labyrint van het oor,
zijn gevoelige oorbel van minerale liefdesdranken.
Uit mij stel ik wat jij zou zijn opnieuw samen
in de nevel van het geziene
in de tijd waarin je bepaald was
als wazig en zo volgzaam.
VAN VLUG VOORBIJE TIJD
Behalve je ogen schenk je me
deze verboden zangen
(die aan de andere kant van de wereld
jou eveneens toebehoren).
Ik zit naar je te kijken en opnieuw te bekijken.
En zo trouw klaar ik jou op:
regen van vlug voorbije tijd.
Stormen van het beslotene
om hier te houden.
Voor je onderworpenheid en verrukking
opnieuw het universum: nogmaals
water van de zang
voor je mooiste droom.
OUD HUIS
Water van god of van de duivel, de materie
die ons lichaam vormt, barst uiteen
gelijk het oude huis
der herinnering.
De sikkel van ieder ogenblik
haalt onze inspanning overhoop.
De vogels trekken en keren terug
- net als wijzelf -
altijd achter de warmte aan.
GEEN RUST ZUL JE KENNEN
Bij leven zul je geen rust kennen.
De grote blaren van een eindeloze varen gaan zich te buiten
op je bed van gloeiende keien.
Er is geen uitweg als je in de as van je gezicht
naar je merktekens zoekt, naar het lichtste spoor
van
je naam. Op de oever kronkelen
de uren gelijk woedende honden in hun eigen schuim.
De eenzaamheid is altijd het beste gesternte.
Het arctische gezwoeg van een verderop gelegen maan
strekt zich uit naar de schaduw van de nacht,
houdt zich schuil om de trekkingen van je doodsstrijd te bespieden.
De nacht is de razernij van de zon
aan de andere kant
van de planeet: openlijke hoogmoed die je nooit voldoet.
Onder arrest in de hoek van het kwaad zie je de beesten
bedaard gloeiende kopal roken
terwijl
het vastgestelde uur met schokken nadert.
ABSORPTIE
Nooit was ik hier.
Maar vandaag herken ik
de poorten van de hemel.
Iets wat niemand ziet.
Muziek ontstaan in de
achtergrond van het water.
Ik beklim met sprongen
de absorptie:
de wolken zijn vleugels van jaspis
van een eindeloze vogel.
WIST JE?
Wist je, Maria Eugenia,
dat de zang van oudere vogels wijzer is?
Kende je al de volgende golf:
die dezelfde is van gisteren en van veel tijdperken?
Wist je dat deze straling
niet de weerschijn is van een ver licht
maar een schitterende bron?
Er zijn dingen die je niet beantwoordt.
Ik weet het.
En nu, zoals toen,
weet ik ook dat er in deze wereld dingen bestaan
die ik je niet zal hoeven vragen.
DE ZON VRAAGT GEEN LOF
De zon vraagt geen lof om dit
al te grote verlangen bij te lichten.
En de regen eist geen feestelijkheden
wanneer hij je vreugde en je haar nat maakt
boven andere plaatsen in de wereld.
Maar ik loof de zon
en vier de regen,
de zang van de lucht trosvol harmonieën
die alleen kunnen bestaan wanneer we
je voldoening schenkende leeftijd horen lachen
terwijl mijn duistere perceptie je zoent.
Van aarde of vuur zijn de dingen
een eerbiedige kroon van natuurlijke slaap.
Boven hen, naast hen, voer jij
de hoogste rang van de koets van je lichaam.
Ik loof en vier het festival van de dingen,
hun vreugde zo bijna gelijk aan mijn vreugde
onder de zon of de regen.
De kruimels van de tijd zijn er voor de anderen:
dat ze met droefheid korsten oud brood verdelen,
hebzucht, innerlijke ouderdom of zwartgalligheden.
Wij leggen de route van het nieuwe af,
de karigheid van een geheim
dat zich aan het licht vertoont.
NOODLOT VAN FEBRUARI
Buiten ons bestaat geen enkel noodlot:
wat jij de wereld schenkt
is de weg waarop ik me beweeg;
en de vleugels die de zon in de lucht uitslaat
zijn van die aard dat jij licht geeft
op deze eerste dag van februari.
Het water en de aarde en het geheel
van alle elementen
waarin ik woon en mij toeleg
zijn jouw huidige leven
en al het geheugen dat jou overdekt
en de beloofde tijd.
Buiten is er geen noodlot.
Hoe prachtig is de wereld
en de kou en de moeiten.
Met jou is het aangenaam verder gaan
richting hemel
en in jou het onverwachte erkennen,
dat wat de toekomst in petto heeft.
WAARHEEN VLIEGT EEN VOGEL ZONDER OGEN?
Waarheen vliegt een vogel zonder ogen? Hoogten die andere zagen aankomen zullen hem niet zien.
De afgronden behoren hem toe, zelfs in de lucht.
Door ogen-afgronden vogel die er niet toe kwam te zijn wat de vogels zijn. Bijna gelijk die honden, degene die ook wij zijn met andere afgronden erkend als
ogen, als woorden.
In de vlucht komt hij dichter bij de vreugdevuren van een droombeeld dat niet aan hem beantwoordt: hij raakt de warmte in de constante eindigheid van zijn
mobiliteiten. Maar zijn register kent geen koers in de boeken van de doorzichtigheid.
Hij raakt aan een punt en gaat weg zonder te weten van welk punt hij zich terugtrekt.
Op een morgen zullen we hem in de ruit vastgevroren zien. Om toe te geven dat ook ons uur is gekomen.
|
Terug naar Index
|